Mất ngủ kinh niên: 80% là do thiếu máu não

Tới 80 % trường hợp mất ngủ kinh niên có nguyên nhân là thiểu năng tuần hoàn não. Nhưng có điều lạ là người ta lại rất ít chú ý đến nguyên nhân này.

Giấc ngủ bình thường, giấc ngủ sâu:

Con người ngủ 1/3 cuộc đời. Giấc ngủ rất cần thiết để ổn định các hoạt động sinh lý của cơ thể, là trạng thái tạm thời để cơ thể nghỉ ngơi hoàn toàn và khôi phục sức khỏe. Giấc ngủ bình thường được phân làm 2 giai đoạn nối tiếp nhau: Giai đoạn ngủ nông và ngủ sâu. Giai đoạn ngủ nông chiếm ¼ giấc ngủ, ở giai đoạn này người ngủ tỉnh, dễ thức giấc và hay mơ mộng. Giai đoạn  ngủ sâu chiếm ¾ giấc ngủ, người ngủ ngủ say, khó tỉnh giấc và không mơ. Rối loạn giấc ngủ xảy ra khi giai đoạn ngủ nông bị kéo dài, giai đoạn ngủ sâu rút ngắn, gây cảm giác chưa được ngủ, mệt mỏi khi thức giấc. Giấc ngủ sâu: Chất lượng giấc ngủ không phụ thuộc vào thời gian ngủ dài hay ngắn mà được đánh giá bởi cảm giác sau khi thức dậy. Giấc ngủ giúp cơ thể phục hồi sức khỏe nhanh là giấc ngủ sâu vào buổi tối. Khi ngủ sâu bạn không nghe thấy tiếng ồn ào bên ngoài, người khác khó đánh thức bạn dậy. Giấc ngủ sâu  giúp bạn tỉnh táo, sảng khoái tinh thần khi thức giấc. Khi ngủ sâu một lượng hormon được tiết ra giúp hồi phục các tế bào bị tổn thương.  Não được nghỉ ngơi, các tế bào não được bảo dưỡng giúp phục hồi hệ thần kinh trung ương. Các hoạt động sinh lý của cơ thể giảm giúp các cơ quan được nghỉ ngơi, hồi phục. Khi ngủ sâu cơ thể sản sinh ra nhiều kháng thể giúp tăng cường miễn dịch. Ngủ sâu có ý nghĩa đặc biệt với sức khỏe. Nếu ngủ sâu thì chỉ cần ngủ 6 tiếng mỗi ngày cũng đủ.

Mất ngủ và tác hại:

Mất ngủ là khi ta rất khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc mãi mới chợp được mắt, khi đã chợp mắt thì lại không  ngủ sâu được, khó duy trì được giấc ngủ lâu dài, thức, ngủ nhiều lần trong đêm, tỉnh dậy lúc tờ mờ và khó ngủ tiếp được đến sáng. Khoảng 20-30 % người lớn mất ngủ nhưng hơn nửa trong số họ không biết điều đó. Mất ngủ là trạng thái không đầy đủ cả về chất và lượng của giấc ngủ trong thời gian dài, não và các cơ quan không được nghỉ ngơi thỏa đáng nên thức dậy với cảm giác thiếu ngủ, mệt mỏi. Mất ngủ kinh niên làm suy giảm  miễn dịch, sức khỏe, mệt mỏi toàn thân, tai nghe không rõ, trí nhớ giảm sút, tập trung kém, tinh thần bất ổn, dễ bị kích động, phiền muộn…, có thể là nguyên nhân của các bệnh thần kinh, tâm lý,  ngủ gà ngủ gật ban ngày nhưng hưng phấn bất thường ban đêm.

Nguyên nhân mất ngủ:

Chia ra làm 2 loại. Mất ngủ do sinh hoạt: Dùng chất kích thích gây hưng phấn, như thuốc lá, rượu, cafe, trà đặc, ăn no trước khi ngủ, thay đổi lịch ngủ, thay đổi múi giờ, căng thẳng, lo âu, vui mừng quá mức, ngủ ngày quá nhiều… Nguyên nhân thực thể: Do bệnh tật gây đau như viêm xoang, loét dạ dày, đau khớp, do rối loạn tâm thần, trầm cảm… hoặc do dùng nhiều loại thuốc trị bệnh gây mất ngủ như thuốc đau đầu, kháng viêm steroid, lợi tiểu… Nguyên nhân phổ biến nhất nhưng lại hay bị bỏ qua nhất là thiểu năng tuần hoàn đặc biệt là thiểu năng tuần hoàn não.

Mất ngủ kinh niên do thiểu năng tuần hoàn não:

Tới 80 %  trường hợp mất ngủ kinh niên có nguyên nhân là thiểu năng tuần hoàn não. Nhưng có điều lạ là người ta lại rất ít chú ý đến nguyên nhân này. Bệnh nhân, các bác sĩ thường đổ cho tuổi già và chấp nhận sống chung với mất ngủ, thuốc an thần, thuốc ngủ. Não là một cỗ máy tinh vi, điều tiết, chỉ huy tất cả các hoạt động sống của cơ thể (trong đó có giấc ngủ).Thiểu năng tuần hoàn não là sự suy giảm lưu thông máu lên não, não không được cung cấp đủ oxy, dưỡng chất làm suy nhược hệ thần kinh trung ương, gây ra nhiều bệnh, trong đó có mất ngủ. Rối loạn giấc ngủ do thiếu máu não thường khó chịu, khó chữa với các biểu hiện đa dạng như: Không buồn ngủ, rất khó đi vào giấc ngủ, trở mình mãi mà không ngủ được, ngủ không sâu, nửa đêm thức giấc mình, cổ, lưng mỏi, chân tay tê buồn, bồn chồn, trằn trọc không ngủ tiếp được, gần sáng lại ngủ, sáng dậy thiếu ngủ, mệt mỏi, ban ngày ngủ gà ngủ gật. Người bị mất ngủ do thiểu năng tuần hoàn não có thể bị thêm các triệu chứng:  Đau đầu, hoa mắt, chóng mặt,  ù tai, đau mỏi vai gáy, đau cứng cổ, đau mỏi, tê bì chân tay. Người cao niên, trung niên (nhất là phụ nữ tiền mãn kinh) dễ bị thiểu năng tuần hoàn não, điều này giải thích tại sao người già và phụ nữ tiền mãn kinh dễ mất ngủ.

Điều trị mất ngủ:

Nếu xác định được nguyên nhân thì cố gắng loại bỏ nguyên nhân mất ngủ. Nếu là nguyên nhân do sinh hoạt (uống rượu, bia, thay đổi, múi giờ, lo âu…) thì phải điều chỉnh sinh hoạt để loại bỏ nguyên nhân. Nếu do các nguyên nhân thực thể (bệnh tật, đau đớn, khó chịu…) cần chữa bệnh mới trị được mất ngủ. Cần tạo một tâm lý thoải mái trước khi ngủ, địa điểm yên tĩnh, không khí thoáng, trong lành, nhiệt độ thích hợp, giường chiếu, chăn đệm phải thích hợp cho giấc ngủ sâu. Có thể dùng các thuốc dưỡng tâm, an thần từ dược liệu như cỏ bình vôi, lá vông nem, mắc cỡ, tâm sen, lạc tiên…, tuy chúng  giúp dễ đi vào giấc ngủ nhưng không kéo dài được giấc ngủ, người bệnh gần sáng dễ tỉnh dậy trằn trọc không ngủ tiếp được. Tân dược (Diazepam, Stinox…) dùng cho mất ngủ nặng hơn. Các thuốc này gây giấc ngủ cưỡng chế bằng cách ức chế thần kinh trung ương, nên giấc ngủ không tự nhiên, bệnh nhân ngủ dậy thiếu ngủ, không tỉnh táo, mệt mỏi, ngủ gà ngủ gật ban ngày.